Παρασκευή 1 Μαΐου 2009

Πώς χρησιμοποιουνται οι χημικες ουσιες στη συντηρηση εργων τεχνης;

Η συντήρηση έργων τέχνης αποτελεί ένα συνεταιρισμό ανάμεσα στην τέχνη και τη χημεία. Αρχίζοντας από τις φυσικές χρωστικές ουσίες, που χρησιμοποιήθηκαν στις πρώτες αναπαραστάσεις πάνω σε βράχους, τα χημικά έχουν χρησιμοποιηθεί από τους καλλιτέχνες των αρχαιοτάτων χρόνων. Σήμερα, οι σύγχρονες χημικές ουσίες, όπως διαλύτες, ρητίνες, μυκητοκτόνα και σιλικόνες, είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διατήρηση της παγκόσμιας πολιτιστικής και καλλιτεχνικής κληρονομιάς.
Η χημεία και η φυσική αποτελούν τη βάση για τον προσδιορισμό των καταλληλότερων διαδικασιών συντήρησης πινάκων, γλυπτών, υφασμάτων ή ακόμα και αρχαίων μνημείων. Εξελιγμένες χημικές ουσίες χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση, διατήρηση και γενικότερη προστασία των πάντων, από τα γλυπτά και τις τοιχογραφίες του Μιχαήλ Άγγελου μέχρι τους Πολεμιστές του Qin Shi Huang Di από τερακότα και το Άγαλμα της Ελευθερίας. Υπάρχουν περίπου 120 με 140 διαφορετικές ουσίες ή συνδυασμοί ουσιών που χρησιμοποιούνται στις διαδικασίες συντήρησης! Αυτός είναι ο λόγος που ένας συντηρητής έργων τέχνης πρέπει να έχει ισχυρό επιστημονικό υπόβαθρο για να γνωρίζει πώς να τις χρησιμοποιήσει. Ο συντηρητής έργων τέχνης, ως ειδικός στη χημεία
Η διαδικασία συντήρησης ξεκινά με μία γενική εκτίμηση του έργου. Ο συντηρητής έργων τέχνης, σε στενή συνεργασία με έναν ιστορικό τέχνης, προσδιορίζει το πλαίσιο και την περίοδο, κατά την οποία δημιουργήθηκε το έργο τέχνης και μελετά τις τεχνικές και τα υλικά, που ήταν διαθέσιμα εκείνη την εποχή, καθώς και τους μηχανισμούς γήρανσης. Στη συνέχεια πρέπει να αναγνωρίσει τα συστατικά του έργου, όπως χρωστικές ουσίες, βαφές, πρόσθετες ουσίες και βερνίκια, πριν εξερευνήσει τις ιδιότητες και τη χημική συμπεριφορά τους.
Εκτός από την ανθρώπινη κακοποίηση, τα έργα τέχνης φθείρονται συνήθως από το φως του ήλιου, την υγρασία και την ανεπαρκή συντήρηση με λάθος προϊόντα. Η χημεία μάς βοηθά να καταλάβουμε γιατί ένα έργο τέχνης αλλοιώνεται, πώς συμβαίνει αυτό μακροπρόθεσμα και πώς μπορεί ν’ αποφευχθεί.
Οι συντηρητές έργων τέχνης πρέπει να προσδιορίσουν επίσης τις καταλληλότερες τεχνικές και τα υλικά για την προστασία των έργων τέχνης, που εκτίθενται ανά τον κόσμο. Πρέπει να λάβουν υπόψη οποιαδήποτε ζητήματα προληπτικής συντήρησης, τις περιβαλλοντικές συνθήκες, τη θερμοκρασία και το φωτισμό, κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, τον καταλληλότερο εξοπλισμό για να χειριστεί το αντικείμενο και τις συνθήκες συντήρησης μιας συλλογής.
Η διαφύλαξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς
Πάρτε ως παράδειγμα τα υψηλής ποιότητας επιχρίσματα με βάση διαλύτη που χρησιμοποιούνται για τη διαφύλαξη της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, σε παλιά κάστρα, εκκλησίες και μνημεία, αλλά και σύγχρονα αρχιτεκτονικά θαύματα. Στην Αγία Πετρούπολη, στη Ρωσία, οι ακραίες κλιματικές διακυμάνσεις και οι ρύποι που παράχθηκαν από το μεγάλο αστικό περιβάλλον, έχουν πλήξει σοβαρά τις όψεις του παγκοσμίου φήμης Winter Palace. Μετά από προσεχτική έρευνα, ένα ειδικό επίχρισμα με βάση διαλύτη εφαρμόζεται στη διαδικασία συντήρησης, παρέχοντας ένα ισχυρό προστατευτικό στρώμα, που δεν είναι μόνο αδιάβροχο και ανθεκτικό, αλλά και αυτοκαθαριζόμενο.
Αυτό το θέμα θα συζητηθεί περαιτέρω στην online συζήτηση του Xperimania «Πώς χρησιμοποιούνται οι χημικές ουσίες στη συντήρηση έργων τέχνης;» στις 5 Φεβρουαρίου 2009, στις 14.00 (ώρα κεντρικής Ευρώπης)(στα Γαλλικά).
Πριν από αυτή τη συζήτηση, ένα συνέδριο με θέμα «Τέχνες και Χημεία» θα γίνει στις 28 Ιανουαρίου 2009 στο Maison de la Chimie στο Παρίσι. Περισσότερες πληροφορίες για το συνέδριο είναι διαθέσιμες στο www.uic.fr

Χάρτης της Βενετίας

Χάρτης της Βενετίας


Ο Χάρτης της Βενετίας για την Αποκατάσταση και Συντήρηση Μνημείων και Μνημειακών Συνόλων καταρτίστηκε κατα τη διάρκεια του δευτέρου Διεθνούς Συνεδρίου Αρχιτεκτόνων και Τεχνικών των Ιστορικών Μνημείων, που πραγματοποιήθηκε στη Βενετία στις 25-31 Μαΐου 1964 και που διοργανώθηκε απο το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS). Ο Χάρτης αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένα διαχρονικό πλαίσιο κατευθυντήριων αρχών που διέπουν την θεωρία και κυρίως την πράξη της Αποκατάστασης και τησ Συντήρησης κάθε είδους Μνημείων.

Πίνακας περιεχομένων
1 Ορισμοί
2 Στόχος
3 Συντήρηση
4 Αποκατάσταση και Αναστύλωση
5 Μνημειακά Σύνολα
6 Ανασκαφές
7 Τεκμηρίωση και δημοσιεύσεις
//

Ορισμοί
Άρθρο 1. Η έννοια ενός ιστορικού μνημείου δεν καλύπτει μόνο το μεμονωμένο αρχιτεκτονικό έργο αλλά και την αστική ή την αγροτική τοποθεσία που μαρτυρεί ένα ιδιαίτερο πολιτισμό μια ενδεικτική εξέλιξη ή ένα ιστορικό γεγονός. Αυτό ισχύει όχι μόνο για τις μεγάλες δημιουργίες αλλά και για τα ταπεινά έργα που με τον καιρό απέκτησαν πολιτιστική σημασία.
Άρθρο 2. Η συντήρηση και η αποκατάσταση των μνημείων αποτελεί έναν επιστημονικό κλάδο ο οποίος πρέπει να αποτείνεται στη συνεργασία όλων των επιστημών και όλων των τεχνών που μπορούν να συνεισφέρουν στη μελέτη και τη διάσωση της μνημειακής κληρονομιάς.

Στόχος
Άρθρο 3.Η συντήρηση και η αποκατάσταση των μνημείων αποσκοπούν να τα διασώσουν τόσο σαν έργα τέχνης όσο και σαν ιστορικές μαρτυρίες .

Συντήρηση
Άρθρο 4. Η συντήρηση των μνημείων έχει σαν πρωταρχική απαίτηση τη συνεχή και μόνιμη φροντίδα για την διατήρηση τους.
Άρθρο 5. Η συντήρηση των μνημείων ευνοείται πάντοτε από την καταλληλότητα τους να χρησιμοποιηθούν για κάποιο σκοπό ωφέλιμο στην κοινωνία. Μια τέτοια χρησιμοποίηση είναι βέβαια επιθυμητή, αλλά δεν πρέπει να αλλάζουν την διάρθρωση ή την διακόσμηση των κτιρίων. Οι διαρρυθμίσεις που επιβάλλει η αλλαγή της λειτουργίας τους (από νέες χρήσεις) πρέπει να αντιμετωπίζονται και ενδεχομένως να επιτρέπονται μέσα σ' αυτά τα όρια.
Άρθρο 6. Η συντήρηση ενός μνημείου συνεπάγεται την διατήρηση του άμεσου περιβάλλοντος του, στην κλίμακα του. Αν το παραδοσιακό πλαίσιο δεν έχει εξαφανισθεί, έχουμε καθήκον να το διατηρήσουμε αλλά και ταυτόχρονα να αποκλείσουμε κάθε άλλη προσθήκη, κάθε κατεδάφιση και κάθε αλλαγή που θα μπορούσε να αλλάξει τις σχέσεις των όγκων και των χρωμάτων.
Άρθρο 7.Το μνημείο είναι αναπόσπαστο από την ιστορική στιγμή που αντιπροσωπεύει και από τον χώρο που είναι τοποθετημένο. Επομένως η μετακίνηση του όλου ή τμήματος ενός μνημείου μπορεί να γίνει παραδεκτή μόνο αν επιβάλλεται από την ανάγκη διασώσεως του, ή δικαιολογείται από λόγους μεγάλης εθνικής ή διεθνούς σημασίας.
Άρθρο 8. Τα γλυπτικά, ζωγραφικά ή διακοσμητικά στοιχεία που είναι αναπόσπαστα δεμένα με το μνημείο, δεν μπορούν να διαχωριστούν παρά μόνο αν το μέτρο αυτό είναι η μοναδική διέξοδος για να εξασφαλιστεί η διάσωση τους.

Αποκατάσταση και Αναστύλωση
Άρθρο 9. Η διαδικασία της αποκαταστάσεως είναι μια επέμβαση υψηλής εξειδίκευσης που επιβάλλεται να γίνεται καθ' εξαίρεση. Έχει σαν στόχο να διατηρήσει και να αποκαλύψει τις ιστορικές και αισθητικές αξίες του μνημείου και βασίζεται στον σεβασμό προς την αρχική του υπόσταση και τα αυθεντικά του στοιχεία. Σταματάει στο σημείο που αρχίζουν να υπάρχουν υποθέσεις. Πέρα από αυτό το σημείο, οποιαδήποτε εργασία που ενδεχομένως θα θεωρηθεί απαραίτητη για τεχνικούς ή αισθητικούς λόγους, θα πρέπει να διαχωρίζεται από την αρχική αρχιτεκτονική σύνθεση και να φέρνει την σφραγίδα της εποχής μας. Σε όλες τις περιπτώσεις η αρχαιολογική μελέτη θα προηγείται της αποκατάστασης και θα την ακολουθεί.
Άρθρο 10. Όταν οι παραδοσιακές τεχνικές αποδεικνύονται ανεπαρκείς, η στερέωση ενός μνημείου μπορεί να εξασφαλιστεί με την προσφυγή σε όλες σε όλες τις σύγχρονες τεχνικές συντηρήσεως και κατασκευές, που η αποτελεσματικότητα θα έχει αποδειχθεί από τα επιστημονικά δεδομένα και τις οποίες θα εγγυάται η πείρα της εφαρμογής τους.
Άρθρο 11. Οι αξιόλογες προσθήκες όλων των εποχών στη σημερινή υπόσταση ενός μνημείου πρέπει να γίνουν σεβαστές, γιατί σκοπός της αποκαταστάσεως του δεν είναι η ενότητα του αρχικού του ρυθμού. Όταν ένα κτίριο φέρνει υπερκείμενες φάσεις διαφόρων εποχών, η επαναφορά στην αρχική του κατάσταση δεν δικαιολογείται παρά μόνο κατ' εξαίρεση. Αν, δηλαδή, τα στοιχεία που θα αφαιρεθούν έχουν πολύ μικρή σημασία και η σύνθεση που θα αποκαλυφθεί είναι μεγάλης ιστορικής, αρχαιολογικής ή αισθητικής αξίας κι ακόμη αν η κατάσταση της διατηρήσεως του μνημείου κριθεί αρκετά ικανοποιητική. Η κρίση σχετικά με την αξιολόγηση των μεταγενέστερων στοιχείων και η απόφαση για την απάλειψη τους, δεν θα πρέπει να εξαρτώνται μόνο από το άτομο που ανέλαβε την μελέτη του έργου.
Αρθρο 12. Τα στοιχεία που προορίζονται να αντικαταστήσουν τμήματα του μνημείου που έχουν καταστραφεί, πρέπει να ενσωματώνονται αρμονικά στο σύνολο, αλλά και να διακρίνονται από τα αυθεντικά μέρη, έτσι ώστε να μην πλαστογραφούνται τα καλλιτεχνικά και ιστορικά τεκμήρια του κτιρίου.
Άρθρο 13. Οι προσθήκες δεν μπορεί να γίνουν ανεκτές παρά μόνο αν σέβονται όλα τα ενδιαφέροντα μέρη του κτιρίου, το παραδοσιακό του πλαίσιο, την ισορροπία της συνθέσεως του και τις σχέσεις του με τον περιβάλλοντα χώρο.

[Επεξεργασία] Μνημειακά Σύνολα
Άρθρο 14. Τα μνημειακά σύνολα πρέπει να γίνουν αντικείμενο ειδικών φροντίδων για να σωθεί η ακεραιότητα τους και να εξασφαλισθεί η εξυγίανση τους, η διαρρύθμιση και η αξιοποίηση τους. Οι εργασίες για την συντήρηση και την αποκατάσταση τους, πρέπει να εμπνέονται από τις αρχές που διατυπώνονται στα προηγούμενα άρθρα.

Ανασκαφές
Άρθρο 15. Οι ανασκαφές πρέπει να γίνονται σύμφωνα με τους επιστημονικούς κανόνες και καθώς ορίζουν οι "συστάσεις για τους διεθνείς όρους που πρέπει να εφαρμόζονται στις αρχαιολογικές ανασκαφές" τις οποίες υιοθέτησε η UNESCO το 1956. Επιβάλλεται να γίνεται διευθέτηση των ερειπίων και να λαμβάνονται τα αναγκαία μέτρα για την συντήρηση και την μόνιμη προστασία των αρχιτεκτονικών στοιχείων και των ευρημάτων. Εξάλλου, θα είναι ευπρόσδεκτη κάθε πρωτοβουλία που θα διευκολύνει την κατανόηση του μνημείου χωρίς να παραμορφώνει την σημασία του. Ωστόσο, κάθε εργασία ανακατασκευής θα πρέπει να αποκλείεται εκ των προτέρων. Μόνο η αναστήλωση μπορεί να αντιμετωπισθεί, δηλαδή η ανασύνθεση μελών που σώθηκαν αλλά έχουν μετακινηθεί. Οι συμπληρώσεις όμως θα είναι πάντα αναγνωρίσιμες και θα αντιπροσωπεύουν το ελάχιστο που απαιτείται για να εξασφαλιστούν οι συνθήκες συντηρήσεως του μνημείου και να αποκατασταθεί η μορφολογική του συνέχεια.

Τεκμηρίωση και δημοσιεύσεις
Άρθρο 16.Οι εργασίες συντηρήσεως, αποκαταστάσεως και ανασκαφής θα πρέπει να βασίζονται σε εξακριβωμένη τεκμηρίωση, δηλαδή σε αναλυτικές και κριτικές εκθέσεις, εικονογραφημένες με σχέδια και φωτογραφίες. Όλες οι φάσεις των εργασιών για την απάλειψη νεώτερων στοιχείων, την στερέωση, την ανασύνθεση και την ένταξη νέων (στοιχείων), καθώς και όλα τα τεχνικά και μορφολογικά στοιχεία που θα εξακριβώνονται κατά την διάρκεια των εργασιών, θα πρέπει να καταγράφονται λεπτομερειακά. Αυτή η τεκμηρίωση θα κατατίθεται στα αρχεία ενός δημοσίου ιδρύματος και θα είναι προσιτή στους ερευνητές. Προτείνεται η δημοσίευση τους.

Παρασκευή 3 Απριλίου 2009

Restoration of Furniture

My new Restoration Blog.

Θα πρέπει να γίνετε συντήρηση στα παλαιά επιπλά ?